Informowaliśmy już o zwycięstwie Rzeszowskiego Domu Kultury w ogólnopolskim konkursie grantowym „Pionierzy Polskiej Niepodległości”, dzięki któremu otrzymaliśmy dofinansowanie na realizację projektu „Dama z kotylionem”. Dzisiaj chcemy ujawnić tożsamość tajemniczej bohaterki, którą jest… Helena Szajer.
Urodziła się w Słocinie w 1887 roku jako córka Katarzyny z domu Borowiec i Tomasza Szajera – posła na Sejm Krajowy Galicji. Po ukończeniu Seminarium Nauczycielskiego pracowała jako nauczycielka w lokalnej szkole i guwernantka dzieci państwa Chłapowskich ze słocińskiego dworu.
Swoją działalność kulturalną rozpoczęła od prowadzenia zespołu ludowego przy Ochotniczej Straży Pożarnej w Słocinie, z którym wystawiała sztuki patriotyczne, by w późniejszym czasie założyć Koło Młodzieży i doprowadzić do wybudowania jego siedziby. Do Koła należała wiejska młodzież z terenu Słociny, która miała możliwość rozwijać swoje zdolności artystyczne w grupach: recytatorskiej, tańca, chóru, teatralnej. Helena Szajer organizowała dla młodzieży również kursy nauki zawodów, szkolenia z zakresu rolnictwa, warsztaty pieczenia ciast, zachowania się przy stole, uczyła zasad savoir-vivre, czy też wypożyczała książki z domowej biblioteczki.
Szajerówna była również organizatorką słynnych w regionie balów kotylionowych, podczas których panny wręczały kawalerom piękne kotyliony. Najczęściej chłopak, który otrzymał największą ich liczbę zostawał królem balu. Natomiast partner partnerce wręczał słodycze. Następnie o północy tańczono białego walca. Przy tym istniała zasada, iż nikomu nie wolno było się upić – nawet zacnym gościom balu.
Ze wspomnień Helena Szajer jawi się jako osoba niezwykle zdyscyplinowana, piękna, surowa, a zarazem przystępna, dbająca o poprawność języka ojczystego.
W 1920 roku zachorowała na artretyzm. Bóle w stawach rąk i nóg nie wycofały Szajerówny z działalności na rzecz kultury i sztuki, jednak zrezygnowała ona z posady nauczycielskiej i w wieku 33 lat przeszła na rentę. Chodziła i pracowała na co dzień w rękawiczkach, a także pomimo choroby zaczęła tworzyć – malować obrazy, pisać i komponować utwory. Ostatnie lata swojego życia spędziła w Krakowie. Zmarła w 1955 roku.
W projekcie „Dama z kotylionem” chcemy przybliżyć fenomen działalności kulturalnej Szajerówny. Pierwszymi wydarzeniami, które zrealizujemy w ramach zadania będą: lekcja edukacyjna o życiu i działalności kulturalnej Heleny Szajer oraz warsztaty savoir-vivre dla dzieci – uczestników pierwszego tygodnia półkolonii letniej odbywającej się w Rzeszowskim Domu Kultury filia Słocina.
